Celem niniejszego raportu jest zachęcenie wszystkich zainteresowanych stron do rozpoczęcia wspólnej dyskusji na temat przyszłości Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego (PBO), jako instrumentu, który ma potencjał poszerzać i wzmacniać zainteresowanie oraz udział wszystkich mieszkańców w sprawach ich wspólnego miasta. Warto zauważyć, iż Poznań jako jedno z pierwszych miast w Polsce wprowadziło budżet obywatelski w roku 2012. Co ważne, z roku na rok PBO przechodzi stopniową modyfikację reguł. Niniejsza analiza miała na celu podsumowanie pierwszych trzech lat funkcjonowania PBO, porównanie go do budżetów obywatelskich w innych dużych miastach Polski oraz przedstawienie rekomendacji, które stawiają sobie za cel usprawnienie funkcjonowania PBO, a tym samym sprawienie, by mieszkańcy Poznania coraz liczniej i aktywniej brali udział w jego tworzeniu oraz wdrażaniu.

Niniejszy raport: „Ewaluacja Budżetu Obywatelskiego w Kutnie” został zrealizowany na potrzeby projektu „Budżet partycypacyjny w Kutnie” w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego z Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Pierwszy etap projektu „Budżet partycypacyjny w Kutnie” zakładał przede wszystkim dokonanie ewaluacji ubiegłorocznego Budżetu Obywatelskiego, po to, by kolejne edycje przebiegały sprawniej, a „zasady  gry„ były dla wszystkich jasne i klarowne. Autorom zależało na tym, by coraz więcej mieszkańców naszego miasta zyskiwało świadomość tego, że partycypacja daje szanse rozwoju i odpowiada na potrzeby kutnian, a współpraca i komunikacja między mieszkańcami a Miastem mogły okazać się  w konsekwencji bardzo owocne. W związku  z tym, w kwietniu i maju trwały badania ankietowe (w tym również badania on-line) prowadzone przez Pracownię badawczą CoCreation  oraz odbywały się spotkania grup fokusowych (wnioskodawców, mieszkańców oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych). Ich owocem jest nieniejszy Raport.

Raport ten kompleksowo opisuje i porównuje wszystkie budżety partycypacyjne w naszym kraju, które do tej pory zaistniały na poziomie gmin, powiatów oraz województw (ponad 80). To kolejny, po publikacji Budżet partycypacyjny. Krótka instrukcja obsługi materiał, w którym przyglądamy się jednemu z narzędzi zwiększania zaangażowania obywateli w proces decydowania o lokalnych wydatkach oraz ich wpływu na działania samorządu terytorialnego.

Niniejszy raport stanowi podsumowanie trwającego 7 miesięcy procesu ewaluacji Budżetu Obywatelskiego w Krakowie. Zadaniem autorów było stworzenie przestrzeni do refleksji nad programem oraz dostarczenie danych i analiz, które pozwoliły oprzeć tę refleksję na mocnych podstawach. Ewaluacja miała charakter „towarzyszący” tzn. odbywała się na bieżąco, w trakcie realizacji procesu.

Z początkiem 2012 r. znacząco zmieniły się zasady i system refundacji leków w Polsce. Celem ustawy refundacyjnej było zapewnienie większej dostępności leków dla pacjentów, zmniejszenie skali dopłat pacjentów do leków refundowanych poprzez wprowadzenie sztywnych marż i cen, wyeliminowanie turystyki aptecznej i zjawiska leków za 1 grosz. Nie uwzględniono opinii większości środowisk w trakcie prac nad ustawą. Nowe otoczenie prawne zostało wdrożone bez przygotowania głównych interesariuszy – lekarzy, farmaceutów, pacjentów, bez udostępnienia im narzędzi do wyszukiwania informacji na temat cen i dostępności leków. Biorąc pod uwagę ten problem, zostały przeprowadzone konsultacje społeczne, którymi częścią były badania, obejmujące głos 511 ludzi. Badania miały na celu pokazanie głosu samych pacjentów, czyli jednej ze stron zainteresowanych zaistniałym problemem.

Raport podsumowuje konsultacje społeczne dotyczące wdrożenia tzw. pakietu kolejkowego w Polsce, tj. projektów aktów prawnych wprowadzających istotne dla pacjentów rozwiązania w ramach tzw. szybkiej ścieżki  terapii onkologicznej oraz tzw. pakietu kolejkowego. Celem tych propozycji jest rozwiązanie problemu limitów dostępu w leczeniu onkologicznym i skrócenie kolejek oczekujących do lekarzy specjalistów.

W dniu 25 października 2013 roku weszła w życie w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Dyrektywa 2011/24/UE1 o prawach pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Dyrektywa umożliwia pacjentom z krajów UE planowe leczenie za granicą i nakazuje płatnikowi (w Polsce NFZ) zwrot wydatków poniesionych przez pacjentów na to leczenie. Dyrektywa wymaga implementacji przez państwa członkowskie do krajowego systemu prawnego. Po pół roku od wejścia Dyrektywy w życie jej zapisy pozostają dla polskich pacjentów martwe, ponieważ Polska dotychczas nie implementowała zapisów Dyrektywy transgranicznej. Fundacja MY Pacjenci wraz z Fundacją Urszuli Jaworskiej w ramach realizowanego projektu promocji konsultacji społecznych w ochronie zdrowia Pacjenci Decydują zebrały w okresie luty – kwiecień 2014 opinie na temat potrzeb i oczekiwań pacjentów w związku z wdrożeniem Dyrektywy w Polsce. Niniejszy Raport przedstawia wyniki tych konsultacji społecznych.

Podział odpowiedzialności za zdrowie między państwem a obywatelem wymaga ponownego ustalenia. Reforma systemu opieki zdrowotnej w 1997 roku dokonała radykalnej zmiany. O ile wcześniej państwo regulowało tę sferę, narzucając wiele rozwiązań w sposób restrykcyjny, to po reformie odpowiedzialność za zdrowie została niemal całkowicie przeniesiona na obywateli. Dokonało się to bez jednoczesnych działań edukacyjnych i społecznych, niezbędnych do racjonalnego przejęcia tej odpowiedzialności. Obecnie, w związku z pracami nad ustawą o zdrowiu publicznym, pojawia się okazja do nadrobienia tych prawie 20 letnich zaległości. Wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych mogą być dobrą wskazówką jak ustalić priorytety w nowym podziale odpowiedzialności za zdrowie.

W materiale przedstawione zostały przykłady działań różnych władz lokalnych, mające na celu uwzględnianie potrzeb grup mniejszościowych przy opracowywaniu rozwiązań w rozmaitych obszarach funkcjonowania miasta, a także włączanie migrantów w procesy opiniowania i współdecydowania w ważnych sprawach społecznych. Przytaczane przykłady w większości zostały zaczerpnięte z obszernej bazy dobrych praktyk projektu Cities of Migration.Wiele działań partycypacyjnych prowadzonych obecnie w miastach europejskich (a także amerykańskich) uwzględnia coraz większe zróżnicowanie społeczne i kulturowe społeczeństw tych miast. Decydenci odpowiedzialni za inicjowanie procesów konsultacyjnych coraz częściej zwracają uwagę na istnienie różnorodnych grup odbiorców (wśród nich m.in. osoby starsze, młodzież, rodzice małych dzieci, osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności) i starają się tak projektować działania, aby grupy te miały możliwość wyrażenia swojej opinii oraz aby zapewnić ich aktywny udział w procesach partycypacyjnych. W miastach wielokulturowych grupą coraz częściej uwzględnianą jako szczególna kategoria mieszkańców są migranci, zarówno ekonomiczni, jak i przymusowi.

W 2013 roku wobec stale zwiększającej się populacji osób starszych w Gdyni i coraz większego zainteresowania Centrum Aktywności Seniora i Gdyńskim Uniwersytetem Trzeciego Wieku, władze Gdyni i dyrekcja Centrum AKtywności Seniora zdecydowały się na przeprowadzenie szeregu działań konsultacyjno-ewaluacyjnych dotyczących oferty i sposobu funkcjonowania obydwu instytucji. Działania te miały na celu poznanie opinii osób korzystających obecnie lub w przeszłości z zajęć oferowanych przez CAS lub GUTW na temat tych instytucji, a także powodów, dla których z oferty tej nie korzystają pozostali starsi mieszkańcy miasta.Poza zrecenzowaniem dotychczas świadczonych usług oraz sposobu funkcjonowania CAS i GUTW uczestnicy procesu zostali także zaproszeni do zgłaszania pomysłów na konkretne działania usprawniające i ulepszające obydwie instytucje. Przy okazji poruszane były wątki dotyczące szerszej oferty Miasta Gdyni skierowanej do osób starszych.

Przedstawiony raport mówi o tym, jak technologie ICT zostały lub mogą zostać wprowadzane do procesów budżetu partycypacyjnego. Tekst podsumowuje siedem rozwiązań ICT, wykorzystanych w budżetach partycypacyjnych na świecie, a także opisuje trzy nowe, skupione na roli mieszkańców, cyfrowe narzędzia, które mogłyby uczynić procesy BP bardziej efektywnymi.

Celem niniejszej analizy jest rozważenie związków pomiędzy: 1) udziałem komitetów wyborczych firmowanych przez organizacje społeczne w wyborach samorządowych na szczeblu gmin a poziomem mobilizacji społecznej w gminach;2) udziałem kandydatów wywodzących się z komitetów wyborczych firmowanych przez organizacje społeczne w sprawowaniu władzy a jakością rządzenia w samorządach szczebla gminnego. W niniejszym opracowaniu, które stanowi ilościowe ujęcie mojego wcześniejszego zainteresowania tym problemem, zaprezentowane zostały wyniki badania udziału komitetów organizacji społecznych w wyborach samorządowych w 2010 roku i ich efektów w zakresie mobilizacji społecznej i jakości międzysektorowej współpracy.

Analiza funkcjonowania i ewolucji systemu wspierania aktywności obywatelskiej w Dąbrowie Górniczej w okresie 2007-2014. Obejmuje analizę uwarunkowań prawnych, instytucjonalnych i finansowych współpracy samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych, w tym uruchamiania nowych mechanizmów współpracy, jak np. budżet partycypacyjny.

Publikacja to raport z badań (Badaniu poddano obszar ul. Mariackiej w Katowicach oraz kilku ulic bezpośrednio do niej przylegających (w szczególności ul. Stanisława i Mielęckiego, których charakter jest podobny z uwagi na ruch pieszy). Ich mieszkańców, bywalców oraz przedsiębiorców aktywnych na tym obszarze zaproszono do udziału w badaniach ankietowych, wywiadach grupowych i warsztatach. Raport z badań to wynik reakcji  na konflikty narastające wokół ul. Mariackiej. Zorganizowano warsztaty urbanistyczne dotyczące ul. Mariackiej, przy zastosowaniu metod PPS (Project for Public Spaces). Przygotowanie warsztatów, poprzedzone akcją informacyjną i badaniem ankietowym, rozpoczęto wiosną 2013 roku. Do realizacji projektu włączona została Fundacja Miejsc i Ludzi Aktywnych, specjalizująca się w aktywizacji społeczności lokalnych i posiadająca doświadczenia we wdrażaniu metod PPS.

Opracowanie było próbą kompleksowego przedstawienia stanu rozwoju budżetów obywatelskich (BO) w Polsce oraz procesu ich wdrażania. Publikacja zawiera również zestawienia praktyk gmin i miast w odniesieniu do standardów budżetów partycypacyjnych funkcjonujących na świecie oraz wypracowanych na gruncie krajowym.

Raport „Współpraca Urzędu Miasta Katowice z mieszkańcami” jest wynikiem monitoringu przeprowadzonego w katowickim Urzędzie Miasta przez Katowicką Grupę Obywatelską (KGO) w okresie maj - sierpień 2007 r. Badanie prowadzone było w ramach pilotażowego projektu Laboratorium Monitoringu Budżetu finansowanego ze środków Unii Europejskiej oraz Fundacji im. Stefana Batorego, realizowanego w dziewięciu gminach w Polsce. Celem projektu było podniesienie jakości i przejrzystości życia publicznego na poziomie jednostek samorządu gminnego oraz rozwijanie i wzmacnianie obywatelskiego uczestnictwa w procesie podejmowania ważnych decyzji dotyczących mieszkańców i tworzenia budżetu. raport stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, na ile władze samorządowe w Katowicach były otwarte na współpracę z mieszkańcami i zachęcały ich do aktywnego włączania się w działalność publiczną i współdecydowania o losach miasta.

Raport „Prowadzenie konsultacji społecznych przez Urząd Miasta Katowice” jest wynikiem monitoringu przeprowadzonego w katowickim Urzędzie Miasta przez Stowarzyszenie Bona Fides w okresie grudzień 2009 – marzec 2010. Badanie prowadzone było w partnerstwie z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i Stowarzyszeniem Liderów Lokalnych grup Obywatelskich w ramach Projektu Społecznego 2012 finansowanego ze środków Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe. W ramach projektu sprawdzono, jak wyglądało prawo lokalne dotyczące prowadzenia konsultacji społecznych w Katowicach i podział kompetencji wewnątrz urzędu. Dodatkowo przyjrzano się szczegółowo dwóm z siedmiu konsultacji przeprowadzonych przez magistrat w latach 2008 – 2009, a także funkcjonującej w oficjalnym serwisie internetowym miasta od czerwca 2009 roku Platformie Konsultacji Społecznych. Raport stanowi próbę odpowiedzi na pytanie na ile władze samorządowe w Katowicach były  otwarte na współpracę z mieszkańcami i zachęcały ich do aktywnego współdecydowania i działania w obszarze publicznym.

Raport stanowi wynik monitoringu przeprowadzonego w okresie od października do grudnia 2014 r. w Urzędzie Miasta w Chorzowie, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides z siedzibą w Katowicach. Badanie było prowadzone w ramach projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie”, realizowanego ze środków programu Obywatele dla Demokracji pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. W ramach monitoringu sprawdzana była procedura regulująca funkcjonowanie budżetu obywatelskiego w Chorzowie oraz sposób jej wdrażania. Uwaga podczas monitoringu skupiona była głównie na drugiej edycji budżetu realizowanej w 2014 r., choć w niektórych przypadkach analizie poddano także pierwszą edycję z 2013 r.

Raport stanowi wynik monitoringu przeprowadzonego w okresie od października do grudnia 2014 r. w Urzędzie Miasta w Rudzie Śląskiej, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides z siedzibą w Katowicach. Badanie było prowadzone w ramach projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie”, realizowanego ze środków programu Obywatele dla Demokracji pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. W ramach monitoringu sprawdzana była procedura regulująca funkcjonowanie budżetu obywatelskiego w Rudzie Śląskiej oraz sposób jej wdrażania. Uwaga podczas monitoringu skupiona była głównie na drugiej edycji budżetu realizowanej w 2014 r., choć w niektórych przypadkach analizie poddano także pierwszą edycję z 2013 r.

Raport jest rezultatem projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w Twojej gminie” realizowanego przez Stowarzyszenie Bona Fides w partnerstwie z Ośrodkiem Badania Aktywności Lokalnej działającym przy Spółdzielni Kooperatywa Pozarządowa z Warszawy. Realizacja projektu współfinansowana jest przez Fundację Batorego z Funduszy EOG w ramach Programu Obywatele dla Demokracji. Celem projektu jest wypracowanie mechanizmów, które ułatwią lokalnym wspólnotom samorządowym stosowanie budżetu obywatelskiego (lub partycypacyjnego).

Raport powstał w trakcie realizacji pilotażowego etapu realizacji projektu, którego celem w równym stopniu było przyjrzenie się funkcjonowaniu budżetu obywatelskiego w wybranych 6 gminach województwa śląskiego, jak i przetestowanie przygotowanego narzędzia

Raport stanowi wynik monitoringu przeprowadzonego w okresie od listopada 2014 r. do stycznia 2015 r. w Urzędzie Miejskim w Pszczynie, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides z siedzibą w Katowicach. Badanie było prowadzone w ramach projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w Twojej gminie”, realizowanego ze środków programu Obywatele dla Demokracji pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. W ramach monitoringu sprawdzana była procedura regulująca funkcjonowanie budżetu obywatelskiego na terenie gminy Pszczyna oraz sposób jej wdrażania. Uwaga podczas monitoringu skupiona była głównie na drugiej edycji budżetu realizowanej w 2014 r., choć w niektórych przypadkach analizie poddano także pierwszą edycję z 2013 r.

Raport jest rezultatem projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie” realizowanego przez Stowarzyszenie Bona Fides w partnerstwie z Ośrodkiem Badania Aktywności Lokalnej działającym przy Spółdzielni Kooperatywa Pozarządowa z Warszawy. Celem projektu było wypracowanie mechanizmów, które ułatwią lokalnym wspólnotom samorządowym stosowanie budżetu obywatelskiego (lub partycypacyjnego).

Raport powstał w trakcie realizacji pilotażowego etapu realizacji projektu, którego celem w równym stopniu było przyjrzenie się funkcjonowaniu budżetu obywatelskiego w wybranych 6 gminach województwa śląskiego, jak i przetestowanie przygotowanego narzędzia.

Raport jest rezultatem projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w Twojej gminie” realizowanego przez Stowarzyszenie Bona Fides z Katowic w partnerstwie z Ośrodkiem Badania Aktywności Lokalnej działającym przy Spółdzielni Kooperatywa Pozarządowa z Warszawy. Celem projektu było wypracowanie mechanizmów, które ułatwią lokalnym wspólnotom samorządowym stosowanie budżetu obywatelskiego (partycypacyjnego).

Raport powstał w trakcie realizacji pilotażowego etapu realizacji projektu, którego celem w równym stopniu było przyjrzenie się funkcjonowaniu budżetu obywatelskiego w wybranych sześciu gminach województwa śląskiego, jak i przetestowanie przygotowanego narzędzia.

Raport końcowy z ogólnopolskiego badania, które w okresie od czerwca 2010 do lutego 2011 zrealizowała Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" we współpracy z firmą badawczą Millward Brown SMG/KRC, zleconego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Przedsięwzięcie (składające się zarówno ze złożonego badania ilościowego, jak i rozbudowanej części jakościowej) objęło swoim zasięgiem wszystkie gminy w Polsce. Starano się zdiagnozować obecny poziom efektywności konsultacji społecznych i wykorzystanie tej formy współpracy przy tworzeniu różnych dokumentów. Na podstawie analizy zebranych danych sformułowano również listę rekomendacji, których uwzględnienie zdaniem twórców może przyczynić się do zwiększenia skuteczności i efektywności konsultacji społecznych.

Publikacja zawiera scenariusz działania konsultacyjno-ewaluacyjnego przeprowadzonego w Centrum Aktywności Seniora w Gdyni, a także odnośniki do wykorzystywanych w procesie narzędzi (np. scenariuszy warsztatów). Działania były realizowane w 2014 roku przez Fundację "Stocznia" we współpracy z Centrum Aktywności Seniora i działem Innowacji Społecznych Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni. Publikacja jest kontynuacją "Przewodnika wspólnego planowania" wydanego przez Stocznię w 2013 roku.

Publikacja "Seniorzy partycypują" składa się z dwóch części. Pierwsza z nich to diagnoza aktywności społecznej i obywatelskiej mieszkańców i mieszkanek Białegostoku w wieku 60+. Zanalizowano w niej potrzeby osób starszych, ich aktywność formalną (np. w organizacjach pozarządowych) i nieformalną  (np. sąsiedzką). Ważna część badań dotyczyła partycypacji publicznej seniorów i seniorek (w tym udział w konsultacjach społecznych, dostęp do informacji na temat polityki miejskiej itp.). Druga część książki to zestaw wybranych działań w różnych miastach Polski, które miały na celu włączanie osób starszych do podejmowania decyzji o mieście, badanie ich potrzeb czy współtworzenie z nimi działań kulturalnych.

Publikacja zawiera wnioski z badań diagnostycznych przeprowadzonych w 2014 roku przez zespół Fundacji „SocLab”. Badania zrealizowano na obszarze województwa podlaskiego od lipca do końca października 2014 roku. Diagnoza miała dwa podstawowe cele: